19 listopada, w rocznicę Euromajdanu – publicznego wyrazu dążeń obywateli Ukrainy ku Unii Europejskiej, w Winnickim Stowarzyszeniu „Świetlica Polska” odbył się Wieczór poezji Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, autora polskiej wersji hymnu Unii Europejskiej.

Wstańcie, ludzie, wstańcie wszędzie,
Ja nowinę niosę wam:
Na gwiaździstym firmamencie
Bliska radość błyszczy nam.

W ostatnich lata żaden konkurs recytatorski w Polsce nie odbywa się bez recytowania wierszy Gałczyńskiego, a na Ukrainie poezja znanego poety jest znana słabo, chociaż są tłumaczenia jego utworów na język ukraiński i rosyjski.

Na sali wypełnionej po brzegi, po przedstawieniu przez głównego organizatora wieczora Walerego Istoszyna honorowych gości, w tym konsula KG RP Edyty Niedźwiedzkiej, wystąpili uczniowie szkoły nr 10. Dzieci, pod kierownictwem pani Olgy Januszkiewicz, w dwóch językach (po polsku i po ukraińsku) wykonali „Odę do Radości”, upiększając śpiew dużą ilością polskich proporców i jednym unijnym, który trzymała dziewczynka stojącą w samym środku zespołu. Młody narrator, student Uniwersytetu Medycznego Władysław Szawliuk, przedstawił życiorys wybitnego Polaka od jego urodzin w 1905 roku w Warszawie do śmierci spowodowanej zawałem serca w 1953 roku.

Gałczyński zaczął publikować swoje wiersze już w wieku 18 lat. Wczesną twórczość poety przedstawili Szatajło Tania oraz Borowikowa Ania, studenci Uniwersytetu Medycznego w Winnicy, członkowie koła miłośników języka polskiego imienia Jarosława Iwaszkiewicza, które działa przy bibliotece Uniwersytetu od pięciu lat dzięki staraniom naszego Stowarzyszenia.

Od pierwszych słów wierszy, przez nie recytowanych, można było odczuć charakterystyczny „ironiczny” styl, w którym pisał Konstanty Ildefons.

Poezję śpiewaną, to znaczy piosenki na słowa wierszy Gałczyńskiego, zaprezentował publiczności zespół artystyczny „Ganzia z Samary”, działający przy Świetlicy Polskiej, którego kierowniczką jest pani Swietłana Leontjewa. W wykonaniu tego zespołu zabrzmiały „Muzeum oraz dziewczyna”, „Kołysanka o kołysce”, „Pieśń piąta”, „Dzika róża”, „Pieśń trzecia”.

Podczas kampanii wrześniowej K. I. Gałczyński już 17 września trafił do niemieckiej niewoli i spędził ponad pięć lat w obozach dla jeńców wojennych. Wiersze, napisane w tym okresie, były przekazywane z ust do ust, wiele z nich przetrwało do dziś. Potwierdzeniem tych słów była piosenka „List więźnia” do słów Gałczyńskiego, wykonana przez Monikę Białoszycką. Znamienita „Pieśń o żołnierzach z Westerplatte”, poświęcona obrońcom morskich granic II RP jest uważana za hymn dla bohaterskiej postawy garstki Polaków, którzy do ostatniego tchu bronili skrawka polskiej ziemi przed po zęby uzbrojonymi Niemcami, atakującymi ich z ziemi, nieba i morza…

Kiedy się wypełniły dni
i przyszło zginąć latem,
prosto do nieba czwórkami szli
żołnierze z Westerplatte…
…W Gdańsku staliśmy tak jak mur,
gwiżdżąc na szwabską armatę,
teraz wznosimy się wśród chmur,
żołnierze z Westerplatte.

Po powrocie do Polski w 1946 roku Gałczyński zmaga się z chorobą serca, która w 1953 roku doprowadziła do jego śmierci. Ostatnie lata w komunistycznej Polsce nie miały znacznego wpływu na twórczość poety. Dalej pisze wesołe, zrozumiałe dla każdego wiersze, bawiąc się ich treścią oraz wyrazami. Konstanty Ildefons Gałczyński nienawidził wojnę, uprzedzał, że tylko dobro może zwyciężyć zło. Ale dziś, świat znów jest rozdzielony według stref wpływu, na bloki wojskowo-polityczne, zanurzając się w nową wojnę…

dr Walery Istoszyn
Świetlica Polska, Winnica

 Punkt nauczania języka polskiego przy Winnickim Obwodowym Dobroczynnym Stowarzyszeniu „Świetlica Polska” jest objęty opieką merytoryczną i finansową Fundacji Wolność i Demokracja, realizowaną w ramach projektu “Biało-czerwone ABC. Program wspierania oświaty polskiej na Ukrainie”. Celem projektu jest podniesienie poziomu nauczania języka polskiego i wiedzy o Polsce.

Projekt „Biało-czerwone ABC. Program wspierania oświaty polskiej na Ukrainie” jest współfinansowany ze środków finansowych otrzymanych z Ministerstwa Spraw Zagranicznych w ramach konkursu na realizację zadania „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą w 2014 r.”