W dniach 21–24 września w Kijowie w ramach projektu Fundacji Wolność i Demokracja „Koordynacja i wsparcie wyższego kształcenia polonijnego na Ukrainie” miało miejsce spotkanie uczestników Konkursu dla młodych naukowców polskiego pochodzenia – Konkurs ten był częścią Projektu.

Uczestnicy spotkania mieli możliwość uczestnictwa w międzynarodowej interdyscyplinarnej konferencji Tradycja – współczesność pogranicza: piśmiennictwo, edukacja, historia, zorganizowanej z okazji 15. rocznicy powstania Katedry Polonistyki Kijowskiego Uniwersytetu Narodowego (Fundacja Wolność i Demokracja dofinansowała tę inicjatywę w ramach Projektu).

Dziesięciorgu z nich wręczono stypendia, odbyło się spotkanie, na którym omówiono plany kontynuacji Projektu w roku przyszłym, wymieniono się doświadczeniami i pomysłami, m.in. utworzenia stowarzyszenia nauczycieli – polonistów pracujących w szkolnictwie wyższym, które byłoby partnerem dla instytucji polskich i ukraińskich, założenia strony internetowej, stworzenia centrum koordynacji wyższego kształcenia polonijnego na Ukrainie.

Uczestnicy spotkania mówili też o największych swoich problemach, do których należy zaliczyć brak środków na uczestnictwo w konferencjach naukowych (stąd potrzeba ufundowania „bonów konferencyjnych” dla aktywnych młodych naukowców), problemy z wydawaniem prac naukowych i brak środków na badania naukowe, np. podróże po Ukrainie, zakup sprzętu badawczego itp.

Projekt „Koordynacja i wsparcie wyższego kształcenia polonijnego na Ukrainie” – choć w tym 1. roku swego istnienia bardzo ograniczony – kończy się sukcesem – udało się zrealizować główne zamierzenie: skupić młodych badaczy polskości (z różnych dziedzin) na Ukrainie, stworzyć aktywną grupę nauczycieli akademickich, którzy wyrazili chęć dalszej współpracy w zakresie koordynacji badań polonistycznych na Ukrainie.

Pierwszym zadaniem jest opracowanie bibliografii prac naukowych poszczególnych ośrodków. Drugi – uaktualnienie danych na temat polonistyk i lektoratów na Ukrainie oraz ośrodków badawczych, w których co prawda nie ma polonistyk (i często nawet lektoratów języka polskiego), ale od lat ośrodki te są miejscem karier naukowych polonistów i publikacji doniosłych prac polonistycznych. Wciąż palące są potrzeby stypendiów naukowych dla pracowników naukowych i studentów polskiego pochodzenia. W dalszej kolejności wskazano na potrzeby zewnętrznego oceniania studentów – poświadczania znajomości języka polskiego, wyposażenia pracowni polonistycznych w nowe podręczniki i prace naukowe, zorganizowanie kursów metodycznych na wszystkich polonistykach, zakup sprzętu dla katedr, drobne remonty. Niezałatwioną od lat sprawą jest zaleganie wydawnictw w poszczególnych ośrodkach, często wydrukowanych własnym kosztem autorów i ośrodków – należałoby jak najszybciej wykupić te publikacje i dostarczyć do pozostałych ośrodków. Są też sprawy, które przerastają projekty, jak np. kwestia uznawalności dyplomów, dostępu polonistów zagranicznych do polskiego systemu szkolnictwa wyższego (np. możliwość ubiegania się o granty w polskich instytucjach, zasiadania w radach, pracy w grupach roboczych, zdobywania stopni naukowych – bez względu na obywatelstwo).

Stypendyści – w ramach umowy stypendialnej – zobowiązali się do przekazania publikacji na stronę Projektu. W najbliższym czasie prace te zostaną przygotowane i opublikowane na stronie Fundacji Wolność i Demokracja wid.org.pl, a także na stronie portału ZNPU polacy.info.pl. Zachęcamy wszystkich naukowców zajmujących się szeroko rozumianą polskością do dołączenia do Projektu – miejmy nadzieję, że w przyszłych latach inicjatywa ta będzie kontynuowana.

Koordynator projektu Koordynacja i wsparcie
wyższego kształcenia polonijnego na Ukrainie
dr Jerzy Kowalewski

Projekt „Koordynacja i wsparcie wyższego kształcenia polonijnego na Ukrainie” realizowany jest w ramach programu MSZ „Współpraca z Polonią i Polakami za granicą w 2015 roku”