Piosenka jako material dydaktyczny na lekcjach jezyka polskiego. Lista polskich piosenek
Coraz więcej nauczycieli docenia rolę piosenki w nauczaniu języka obcego. Dlaczego warto wprowadzać piosenkę na lekcjach języka obcego? Powodów jest wiele. Przede wszystkim, piosenka na lekcji stanowi element zabawowy, bardzo motywujący dla uczniów i przyjemny dla nauczyciela. Dzięki różnorodnym piosenkom, zapoznajemy uczniów z wieloma odmianami języka na różnych jego poziomach (począwszy od piosenek należących do ludowej spuścizny, poprzez piosenkę literacką i repertuar stanowiący klasykę piosenki danego kraju, skończywszy na piosenkach najnowszych w całej ich rozmaitości). Piosenka współczesna pozwala na „bezpośrednie” odkrywanie wielokulturowości języka obcego, jego aktualnych tendencji (np. do zapożyczeń z innego języka, do skracania wyrazów, do opuszczania „ne” w przeczeniu w przypadku j. francuskiego, itp.). Wprowadzając piosenkę na lekcji języka obcego wprowadzamy całą gamę autentycznych głosów i sposobów mówienia, dzięki czemu uczniowie mają okazję ćwiczyć się w rozumieniu języka obcego w sytuacjach wykraczających poza klasowe. Piosenka jest też łącznikiem z kulturą innego kraju.
Czym kierować się wybierając piosenki na lekcje?
Bardzo ważne jest, aby proponowane piosenki podobały się uczniom. Piosenki, która się im podoba będą chętnie słuchali, zechcą ją zrozumieć, z przyjemnością się jej nauczą a jednocześnie wykonają pracę nad językiem prawie tego nie zauważając. Zwłaszcza na początku ich nauki dobrze jest wprowadzać piosenki bliskie przyzwyczajeniom muzycznym i gustom uczniów. Poza tym, wybór współczesnych piosenek daje im poczucie, że uczą się języka, którym posługują się ich równolatkowie, tyle że w innym kraju. Zanurzają się w rzeczywistość, która nie jest im całkiem obca, wręcz przeciwnie, znajdują w niej wiele elementów wspólnych z ich rzeczywistością. Wybierając piosenkę na lekcję można też skorzystać z jednej z zaproponowanych niżej opcji:
– uczniowie sami proponują piosenkę
– piosenka jest popularna, często ją słychać w radiu
– piosenka przystaje do upodobań muzycznych uczniów
– temat piosenki odpowiada temu, o czym jest mowa na lekcji
– piosenka podoba się nauczycielowi
W jaki sposób można wykorzystać piosenkę na lekcji języka obcego?
Otóż, ta sama piosenka może być wykorzystana w różny sposób, w zależności od stopnia zaawansowania uczniów w nauce języka oraz od tego nad czym zamierzamy pracować w oparciu o piosenkę. W przypadku uczniów początkujących, praca koncentruje się głównie nad słownictwem i fonetyką. Na etapie bardziej zaawansowanym, można z pomocą piosenki ćwiczyć różne zagadnienia gramatyczne (czasy, tryby, zaimki, uzgadnianie przymiotników) a także rozwijać kompetencje językowe, takie jak rozumienie ze słuchu, mówienie czy pisanie.
Oto kilka konkretnych propozycji ćwiczeń na bazie piosenki:
– tekst z lukami (usunięte słowa wybieramy w zależności od tego nad czym zamierzamy pracować)
– korygowanie błędów (celowo wprowadzamy do tekstu błędy, które uczniowie będą musieli wychwycić i poprawić)
– uczniowie dostają listę słówek, słuchając piosenki zaznaczają te, które wystąpią w tekście
– wybieranie z tekstu słownictwa związanego bezpośrednio z tematem piosenki.
– wyszukiwanie w tekście wszystkich słów i zwrotów wyrażających np. uczucia
– wskazywanie w tekście słów z konkretnym dźwiękiem
– przekształcanie tekstu z 1-ej na 3-ą osobę lub odwrotnie
– przekształcanie piosenki w dialog, który uczniowie będą musieli następnie przeprowadzić
(jednym z wariantów tego ćwiczenia jest usunięcie ostatniej zwrotki piosenki, którą uczniowie, podzieleni na grupy muszą po swojemu dopisać)
– uczniowie, po zapoznaniu się z piosenką, wymyślają dla niej tytuł
– układają zdania, które zaczynają się od pierwszych słów piosenki
– słuchają muzycznego wstępu do piosenki i formułują hipotezy odnośnie dalszego ciągu
– w parach, w ciągu kilku minut zapisują jak największą liczbę słów odnoszących się do tematu proponowanej piosenki
– wskazują wszystkie osoby, które pojawiają się w piosence, w parach zastanawiają się, czego dowiadują się na temat tych osób; co robią te osoby i dlaczego postępują tak a nie inaczej
– dyskutują wokół problemu poruszonego w piosence, np. problemu narkotyków, rasizmu, przemocy, itd.
Lista proponowanych piosenek dla nauczania jezyka polskiego:
- Ogórek – Fasolki – dopełniacz, frazeologia o warzywach;
- Cichosza – G.Turnau – przysłówki + dopełniacz;
- Filandia, Świetliki + Bogusław Linda – dopełniacz
- Wychowanie – T.love – celownik i biernik;
- Jestem sobie – Dżem – narzędnik;
- Na całych jeziorach ty – Kasia Nosowska – miejscownik
- „W kinie, w Lublinie” Brathanki
- Warszawa – T.love – mianownik i biernik liczby mnogiej niemęskoosobowej;
- Kocham się – Pudelsi – deklinacja zaimka „się”;
- Posłuchaj to do ciebie – Kult – zaimki;
- Wiosna – M.Grechuta – stopniowanie przymiotników;
- Niczyja – Agnieszka Chylińska – koniugacje czasownika;
- Nogi – Czarno-czarni – koniugacje czasownika;
- Ona tańczy dla mnie – Weekend – wszystkie koniugacje czasownika
- Razem zestarzejemy się – Karolina Kozak – czasowniki modalne;
- Ufoludki – Fasolki – aspekt czasownika;
- Scenariusz dla moich sąsiadów – czas przyszły, aspekt;
- Będziesz moją panią – Marek Grechuta – czas przyszły niedokonany;
- Wehikuł czasu – Dżem – czas przeszły;
- Brutalna niedziela – T.love – czas przeszły;
- Agnieszka – Łzy – czas przeszły+ leksyka miłość;
- Kołysanka dla nieznajomej – Perfect – tryb rozkazujący;
- Gdybyś był – Łzy – tryb warunkowy;
- Najłatwiejsze ciasto w świecie – Radiowe Nutki – „żeby”, gotowanie;
- Gdybyś był – Hey – czasowniki wielokrotne;
- Witaminki – Fasolki – zdrobnienia;
- Umówiłem się z nią na dziewiątą – Eugeniusz Bodo – liczebniki porządkowe, godziny;
- Między nami nic nie było – Kasia Nosowska, Michał Żebrowski – negacja;
- Gloria – T.love – rozpoznawanie wyrazów
- Cicha noc – Boże Narodzenie
- Życie, choć piękne tak kruche jest – Golden Life – Święto Zmarłych
- Łatwopalni – Maryla Rodowicz – Święto Zmarłych
- Wiosna – Skaldowie – Wielkanoc
- Nasza klasa – J. Kaczmarski – emigracja
- Prawy do lewego – Kayah & Bregović – ślub, wesele
- Mała smutna królewna – Natalia Kukulska – baśnie
- Pocałuj żabkę w łapkę – Fasolki – baśnie
- Autobus czerwony – Andrzej Bogucki – PRL
- Ballada o Janku Wiśniewskim – Kazik – PRL
- Sen o Warszawie – Czesław Niemen – Warszawa
- Dzik jest dziki – Akademia Pana Kleksa – zwierzęta
- Na wyspach Bergamutach – Akademia Pana Kleksa – zwierzęta
- Autostop – Karin Stanek – podróże
- Wsiąść do pociągu – Maryla Rodowicz – podróże
- Slang – PEZET – polski slang
47. Natalia – Sidney Polak – praca
48. Urodziny – Edyta Bartosiewicz – urodziny
49. Baśka – Wilki – opis osoby
50. Przyjaciel – Krzysztof Antkowiak – przyjaźń
51. Kłam – Karolina Kozak – kłamstwo;
52. Śpiewać każdy może – Jerzy Stuhr – talent
53. Z pamiętnika młodego zielarza – Akademia Pana Kleksa – szczęście
54. Czy ten pan – Ania Wyszkoni – rozpoznawanie nowych leksemów
55. Koniec – Elektryczne Gitary – zakończenie kursu
